Openbaar Ministerie Suriname

Witwassen

Openbaar Ministerie (OM) optreden tegen witwassers:

Witwassen tast de integriteit van de financiële sector van een land aan.

Voor het witwassen zijn vaak financiële dienstverleners nodig. Zowel financiële als juridische dienstverleners lopen het risico om bij witwassen betrokken te raken. Witwassen bevindt zich op het snijvlak tussen de onder- en bovenwereld. Het Openbaar Ministerie Suriname legt zich toe op de bestrijding van witwassen. Hiertoe heeft zij een desk Money Laundering (witwassen) binnen de organisatie, waar officieren van justitie aan zijn verbonden, die belast zijn met de handhaving van witwasregelgeving en opsporing van witwas zaken en daaraan gerelateerde strafbare feiten.

Aanpak witwassen nationale en internationale prioriteit:

De Wet ter bestrijding van Money Laundering en Terrorisme Financiering, de WMTF, is in Suriname een wet die financiële criminaliteit zoals witwassen en terrorismefinanciering beoogt te voorkomen. Het witwassen is thans strafbaar gesteld in artikel 489a van het Wetboek van Strafrecht Suriname. Om het witwassen van geld of terrorismefinanciering te bestrijden, moeten behalve de banken ook andere financiële instellingen, notarissen, accountants, belastingadviseurs, autohandelaren, botenverkopers, aanbieders van kansspelen, geldovermakingskantoren en anderen zoals genoemd in de WMTF, een cliëntenonderzoek doen en ongebruikelijke transacties van hun cliënten melden aan de FIU Suriname. Deze voornoemde instellingen hebben een meldplicht ingevolge de Wet ter voorkoming en bestrijding van Money Laundering Terrorisme Financiering (WMTF).

De FATF (Financial Action Task Force) is een intergouvernementele organisatie die zich bezighoudt met de bestrijding van witwassen, terrorismefinanciering en de financiering van massavernietigingswapens. Een zusterorganisatie van FATF is de CFATF (Caribbean Financial Action Task Force), waar Suriname ook als lidland aan is verbonden. De FATF heeft ter voorkoming en bestrijding van onder meer witwassen, 40 aanbevelingen (recommendations) opgesteld, waaraan alle lid landen dienen te voldoen (compliant moeten zijn). Evenzo geldt dit voor de lid landen van de CFATF, dus ook voor Suriname. Op regelmatige basis vinden er evaluaties plaats van rapporten van lidlanden, zulks, om na te gaan, als er door de lid landen is voldaan aan de 40 aanbevelingen van de FATF (CFATF). Bij evaluaties wordt gekeken naar het hele systeem van wetgeving, beleid, toezicht, gebruik van financiële intelligence, de strafrechtelijke aanpak van witwassen, het afpakken van onrechtmatig verkregen goederen en internationale samenwerking, waardoor een compleet beeld wordt verkregen over de aanpak van onder meer witwassen door een land. Deze evaluatie is heel intensief en is voortdurend totdat een land compliant is bevonden voor een aanbeveling. 

Derhalve zal de aanpak van witwassen altijd een prioriteit moeten zijn van de overheid. Zulks, omdat het ook van groot belang is voor de effectieve bestrijding van allerlei vormen van ernstige criminaliteit. Bij het witwassen, geeft het versluieren van criminele herkomst van opbrengsten van misdrijven, daders de ruimte, om buiten het bereik van de opsporingsinstanties te blijven en ongestoord van het vergaarde vermogen te genieten. Van belang is dan ook, dat de uit misdrijf verkregen criminele winsten in beslag worden genomen onder meer ter verbeurd verklaring, ter onttrekking aan het verkeer of ter ontneming. Immers, misdaad mag niet lonen.

Witwas typologieën:

Een witwastypologie is een beschrijving van kenmerken die op basis van ervaring duiden op witwassen. Meestal ligt hier een uitgebreide analyse van opsporingsonderzoeken aan ten grondslag. Typologieën worden internationaal vastgesteld door de FATF en nationaal door de FIU.

Zowel voor het komen tot een verdenking van witwassen als voor het daadwerkelijke bewijs van witwassen kunnen witwasindicatoren een belangrijke rol spelen.

Hieronder volgt een opsomming van witwastypologieën. Dit overzicht is niet limitatief. Er zijn een aantal veel gebruikte op een rij gezet, maar er zijn nog vele andere feiten van algemene bekendheid en indicatoren te vinden, die ook gebruikt kunnen worden.

De volgende veel voorkomende witwastypologieën:

 Omwisselen van valuta:                                                                                     

Grote hoeveelheden contant geld wordt omgewisseld in vreemde valuta. Het is een feit van algemeen bekendheid dat diverse vormen van criminaliteit gepaard gaan met grote hoeveelheden contant geld in diverse valuta.

-          Smurfing:

Bij smurfing maakt men gebruik van meerdere transacties, waarvan elke transactie kleiner is dan het minimum van de rapportageplicht aan de autoriteiten. Een smurf is dus een persoon, die de meldingsplicht vermijdt door meerdere contante transacties uit te voeren, waarvan de bedragen onder de meldgrens liggen. Deze methode is ook wel gekend onder de naam “structuring”.

-          Het gebruik van dekmantelorganisaties:

Een verfijndere methode is het werken met dekmantelorganisaties. De aanbieder van het geld zegt te handelen namens een bedrijf of vennootschap, veelal gevestigd in het buitenland. Hij geeft opdracht het geld over te maken naar een

bankrekening van dat bedrijf, waarna het geld onmiddellijk van die rekening wordt opgenomen of verder wordt overgemaakt naar een andere rekening. Vaak zijn de gestorte bedragen onverklaarbaar hoog, gelet op de soort activiteit die de dekmantelorganisatie zou verrichten.

-          Gebruik van creditcards of cheques:

Dit instrument verschaft toegang tot gelden binnen de financiële instellingen.          Voorbeeld: geldovermakingen (boven de meldgrens), waarbij gelden ter beschikking worden gesteld door middel van creditcards of in de vorm van cheques.

-          Aankoop van dure producten:

Bij aankoop van waardevolle producten wordt de identiteit van de eigenaar verhuld, alsook de herkomst van gelden.

-          Wire transfer:

Het elektronisch overmaken van gelden tussen financiële instellingen en jurisdicties om detectie en confiscatie te vermijden.

-          Underground banking (ondergronds bankieren):

Hierbij is er een informeel netwerk/mechanisme om gelden te verplaatsen en de identiteit van de eigenaar te verhullen. Ondergronds bankieren is de veelgebruikte aanduiding voor een specifieke vorm van financiële dienstverlening die buiten het formele financiële stelsel wordt aangeboden. Vrijwel altijd wordt hierbij gedoeld op overboekingen van contant geld naar het buitenland. Daarnaast houden ondergrondse banken zich bezig met het wisselen van vreemd geld en het lenen van geld.

-          Kansspelen:

Hierbij wordt de herkomst van de gelden verhuld, voorbeeld: een bezoeker gaat met een groot bedrag naar een casino en koopt fiches. Hij gebruikt maar net enkele fiches. De rest brengt hij naar de kassa, doet zich voor alsof hij de fiches heeft gewonnen en vraagt of hij een cheque of contant geld kan ontvangen. Met het voordoen alsof hij het geld heeft gewonnen heeft hij zijn geld witgewassen.

-          Valse identificatiebewijzen:

Men gebruikt valse documenten om de identiteit van degene die betrokken is bij het witwassen te verhullen.

-          Gebruik van buitenlandse bankrekeningen:

Personen met illegale gelden openen bankrekeningen in het buitenland. Zo is hun vermogen verspreid en is het niet opvallend dat men over illegale gelden beschikt.

-          Gebruik maken van gatekeepers (vrije beroepsbeoefenaren):

Hierbij wordt de identiteit van de uiteindelijke begunstigde verhuld, alsook de herkomst van de illegale gelden. Als bij een concreet geval kenmerken zichtbaar zijn zoals hierboven beschreven, kan daaraan een vermoeden van witwassen worden ontleend.

-          Het ontbreken van een legale economische verklaring voor het wisselen van grote geldbedragen.

-          Het contant omwisselen in een witwascyclus wordt vaak gedaan ter onderbreking van de ‘papertrail’. Zo omzeilt men het invullen van bijvoorbeeld, bankstukken.

-          Bij fysiek vervoer van grote geldbedragen in contanten:

Het fysiek vervoeren van grote bedragen in contanten brengt een aanzienlijk veiligheidsrisico met zich mee.

-          Het feit dat ten aanzien van de verdachte geen economische activiteit bekend is in relatie tot de verschillende landen waarmee transacties worden verricht.

-          Het feit dat meerdere wisseltransacties op één dag bij verschillende wisselkantoren/banken dan wel bij verschillende vestigingen van deze wisselkantoren/banken zijn uitgevoerd.

-          Het feit dat de handel in verdovende middelen veel geld in kleine coupures oplevert en veel opbrengsten in verschillende valuta oplevert.

-          Het feit dat door de verdachte veel contacten werden (worden) onderhouden met personen met criminele antecedenten.

-          Het feit dat de verdachte iets weigert te verklaren over de herkomst van het geld.

-          Het feit dat het kennelijk de bedoeling is van de verdachte om de meldgrens ingevolge bijvoorbeeld de WMTF of de deviezenwet, te ontduiken.

-      Bij (veelvuldig) gebruik van Money Transfers (het is een feit dat het aanmerkelijk duurder is om geld over te maken naar het buitenland via Money Transfers dan via girale transacties).

-        Geldbedragen van behoorlijke omvang, in contante coupures, die niet terug zijn te vinden in (officiële) boeken van en evenmin kunnen worden verantwoord met stukken van reguliere handelsactiviteiten.

-          Een kenmerk dat veel gevallen van witwassen gemeen hebben is, dat handelingen plaatsvinden die overigens – los van het beoogde witwassen –geen redelijk bedrijfseconomisch doel kunnen dienen.

-          Een veelvuldig gebruikte methode is het bij wisselkantoren met grote regelmaat inwisselen van grote hoeveelheden, in kleine coupures verdeelde, buitenlandse valuta. Dit gebeurt door koeriers of strolieden, die soms door anderen – kennelijk toezichthouders –worden vergezeld. De aanbieders van het geld gaan soms akkoord met ongebruikelijke, erg nadelige wisselcondities. Deze methode heeft veelal betrekking op de opbrengsten uit drugshandel.

  Belangrijk is dat witwassen moet worden voorkomen en bestreden. Immers misdaad mag niet lonen!